Syudjet (fransuzcha narsa, predmet) – badiiy asarlarning bevosita mazmunini tashkil etgan, o’zaro boglangan va rivojlanib boruvchi hayotiy voqealar tizimi. Syujet xarakter bilan voqealar o’rtasidagi munosabatni ifodalaydi. U quyidagilardan tashkil topadi:

1) Prolog (yunoncha avvalgi so’z, so’z oldi) – badiiy asardagi muqaddimaning bir turi.
2) Ekspozitsiya (lotincha tushuntirish) – syujetning kirish, boshlanish qismi voqealar yuz beruvchi o’rin – joy, asar qahramonlarining xarakterini shakllantiruvchi ijtimoiy muhit va shart –sharoitlar tasviri.
3) Konflikt (lotincha ixtilof) – asar syujeti asosida yotgan hayotiy ziddiyat. U dramatizmni kuchaytiradi va voqealar rivojiga turtki beradi.
4) Tugun – badiiy asarda voqea va qahramonlar o’rtasidagi ziddiyatning , asosiy voqealarning boshlanishi, badiiy asar syujetida ziddiyatlarning paydo bo’lishi, boshlanishiga sabab bo’luvchi voqea. Tugun ekspozitsiyadan o’sib chiqadi.
< ... Читать дальше »

Vilgelm Rentgen (1845 -1923) Germaniyaning kichikroq qishloqlaridan birida tug’ildi. U Tsyurix politexnikumida ta’lim oldi. Keyinchalik Lyutsburg universitetiga kelib professor unvoniga ega bo’ldi va Maksvellning elektromagnitlar ustidagi tadqiqotlarini davom ettirdi. Shu bilan birga Rentgen turli gazlarning elektr o’tkazuvchanlik xususiyatlarini o’rgandi.
V. Rentgen 1895-yil anod va katoddan iborat elektrodli vakuum trubkalarida tajriba o’tkazayotib bir qancha yangi hodisalarni va noma’lum nurlarni kuzatadi, tasodifan Rentgen o’zining qo’l suyallarning qora tasvirini plastinkada ko’rib qoladi. Bu nurlarni har qanday to’siqdan, odam tanasi, qog’oz, karton va yupqa metall qatlamlaridan osongina o’ta olish qobiliyati borligini aniqladi. Boshqa nurlardan va quyosh nurlaridan farqli bo’lgan bunday ko’zga ko’rinmas bu nurni tushuntirib berish oson emas edi, shu sababli Rentgan uni "X- nur”, ya’ni kelib chiqishi noma’lum nur, deb ta’rifl ... Читать дальше »